Συχνά παρατηρούμε ότι στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους έχει ιδιαίτερη σημασία να υπάρχουν παρόμοιες απόψεις και κοινά πεδία συζήτησης ώστε να βρίσκουμε ενδιαφέρον, να δημιουργείται καλή χημεία στην παρέα και σε δύσκολες περιπτώσεις να μπορούμε να βρίσκουμε λύσεις στα προβλήματά μας.
Κάποιες φορές κατά την διάρκεια συζητήσεων, οι απόψεις διαφέρουν και στην προσπάθεια μας να επιμείνουμε για να αποδείξουμε την ορθότητα της γνώμης μας, μπορεί να παρουσιαστούν φαινόμενα δογματισμού ή φανατισμένης επιβολής μιας άποψης . Εαν η κατάσταση οξυνθεί , τότε οδηγούμαστε σε συναισθήματα δυσαρέσκειας και πιθανό να δημιουργηθούν συγκρούσεις και δυσάρεστες καταστάσεις. Σε αυτή την περίπτωση εαν δεν υπάρξει αμοιβαία υποχώρηση και θέληση για συνεργασία ώστε να καταλήξουμε σε μια ωφέλιμη λύση για όλες τις πλευρές τότε δυστυχώς κάποιες φορές μπορεί να διαλυθούν προσωπικές ή φιλικές σχέσεις ακόμα και συνεργασίες χρόνων.
Παρατηρώντας το τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία μας , βλέπουμε να υπάρχουν τέτοιες “δογματικές” συμπεριφορές σχεδόν σε όλες τις σχέσεις μας ακόμα και σε αυτήν με τον εαυτό μας. Πόσες φορές είμαστε πεισματικά αγκυλωμένοι και αγκιστρωμένοι σε τρόπους σκέψεις που δεν μας εξυπηρετούν πια. Τους κρατάμε όμως και τους χρησιμοποιούμε με επιμονή , από συνήθεια και μόνο, χτίζοντας ολόκληρες ζωές .
Αναζητώντας την έννοια και την ετυμολογία της λέξης “δόγμα” στο λεξικό ,μπορούμε να δούμε ότι :
κατά την σύγχρονη σημασία της λέξης, αφορά :
Την αποφθεγματική απόφαση που αναφέρεται ως αξίωμα χωρίς καμία αιτιολογία ή απόδειξη,
Την διατύπωση αξιωματικά μιας γνώμης χωρίς να δέχομαι αντιρρήσεις ή αμφισβητήσεις
Τις βασικές, κατευθυντήριες ή θεμελιώδεις αρχές φιλοσοφικών, θρησκευτικών, πολιτικών συστημάτων, επιστημών ή τεχνών που ακολουθούνται και εφαρμόζονται αξιωματικά.
κατά την αρχαία σημασία της λέξης , αφορά :
Την γνώμη και την πεποίθηση
Σύμφωνα με την ετυμολογίας της λέξης, δοκώ σημαίνει :
«σκέφτομαι, νομίζω, αποφασίζω, κρίνω,διατάζω»
Το Δόγμα συναντάται στην ανθρώπινη Ιστορία σε βάθος χρόνου. Παράχθηκε κατ’ εξακολούθηση από μια στάση ισχυρογνωμοσύνης που έδειξαν διάφορα οργανωμένα συστήματα όπως για παράδειγμα οι θρησκείες, δημιουργώντας ιδεαλισμούς, διαστρεβλώσεις και παρερμηνείες των Ευαγγελίων περί ορθότητας του τρόπου ζωής του ανθρώπου σε σχέση με τις Θείες προσταγές. Ιδεαλισμοί και δόγματα παράχθηκαν και από άλλους κοινωνικούς μηχανισμούς και λειτουργίες , όπως τα πολιτικά συστήματα και κατά την ανάδυση τους κυριάρχησαν αυταπόδεικτα χωρίς αξίωση αμφισβήτησης στο ευρύ κοινό. Εγκαθιδρυθήκαν σαν αυθεντίες προκαλώντας πολλές φορές γενικευμένες αντιδράσεις.
Όπως ήταν φυσικό, κάτω από την πίεση της εφαρμογής τους με φανατισμό, δημιουργήθηκαν με την πάροδο του χρόνου «αλήθειες» οι οποίες σταδιακά κυριάρχησαν σαν μοτίβα ή προγράμματα στα μυαλά των υπόλοιπων ανθρώπων. Δημιούργησαν ολόκληρους πολιτισμούς και κοινωνικά γίγνεσθαι, συμπιέζοντας με αυτό τον τρόπο τα προσωπικά «εγώ» και την ελεύθερη προσωπική βούληση .
Οι άνθρωποι μέσα από αυτές τα οργανωμένα συστήματα, παρασυρόμενοι συχνά από την προσωπική ανάγκη για εδραίωση δύναμης και εξουσίας , με ιδιοτελή κίνητρα και συμφέροντα, μετέτρεψαν Αξίες και Αλήθειες ή Ιδέες σε ιδεολογίες οι οποίες κάτω από την γενικευμένη ιδιοτέλεια, δημιούργησαν ένα ευρύ πεδίο αυταπατών και πλανών, παγιδεύοντας γενεές επί γενεών μέσα σε αυστηρά πλαίσια και στερεότυπα τρόπων ζωής.
Με αυτό το τρόπο ερχόμενοι στην ζωή τα νέα άτομα, εντάχθηκαν σε αυτά τα στενά πλαίσια και σε πρότυπα που έχουν ήδη καλλιεργήσει χαρακτήρες άλλων ανθρώπων. Στην πιο απλή και συχνή περίπτωση είναι οι γονείς τους και οφείλοντας να γίνουν αποδεκτοί από το κοινωνικό σύνολο που τους περιβάλλει, δεν τολμούν να αλλάξουν ούτε να παραβιάσουν αυτά τα στενά πλαίσια.
Σε πρώτη φάση το άτομο τα θεωρεί όλα φυσιολογικά και τα ενστερνίζεται χωρίς να αναρωτηθεί εάν αυτές οι πεποιθήσεις ή αυτός ο «αλλότριος» και «ξένος» τρόπος ζωής τον εξυπηρετεί και τον ωφελεί. Συνεχίζοντας το άτομο την πορεία του και προσπαθώντας να φτιάξει την δική του ζωή με αυτές τις πεποιθήσεις, έρχεται κάποια στιγμή όπως είναι φυσικό, σε αδιέξοδο, σε κρίση, σε σύγκρουση με τον ίδιο του τον εαυτό.Αυτό συμβαίνει γιατί δεν αναρωτήθηκε ποτέ εαν αυτές οι δογματικές στάσεις ζωής και τρόποι σκέψεις, αφορούν τα δικά του θέλω και τις αξίες που θα τον οδηγήσουν μπροστά, που θα τον εξελίξουν, θα του δώσουν ώθηση να βρεί την δική του εσωτερική αλήθεια ώστε να γίνει χρήσιμος με αγάπη προς τον εαυτό του αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον που ζει και κινείται.
Είναι προφανές ότι οι δογματικοί και αυταπόδεικτοι τρόποι ανατροφής γενεών, οδηγούν στην δημιουργία μιας προβληματικής κοινωνίας που χάνεται στα σκοτάδια και στους λαβύρινθους ανώφελων προτύπων ζωής.
Πόσο εύκολο είναι να διαρρήξεις και να προκαλέσεις ρήγμα σε αυτές τις νοητικές κρυσταλλώσεις που δεν εξυπηρετούν πλέον ;
Χρειάζεται θάρρος, θέληση , αφοσίωση για να ξεφύγει κανείς από το βόλεμα του άχρηστου και να δημιουργήσει την βάση του νέου που θα ωφελήσει, που θα υπακούει στις υποδείξεις της καρδιάς και της κοινής λογικής, που θα οδηγήσει βήμα – βήμα, σταθερά και με υπομονή στο ποθητό στόχο. Γιατί εκεί μέσα από το ρήγμα θα φανεί το νέο, το φωτεινό , η Ζωή και η Αλήθεια μας.
Η Αλήθεια μας έχει Αξία όταν εμπεριέχει την συνύπαρξη του ατομικού με το κοινωνικό όφελος, την κοινωνική και περιβαλλοντική συνείδηση. Δεν χρειάζεται να περάσει κάποιος από τον δογματισμό στην αναρχία για να ανακαλύψει αυτό που ωφελεί. Δεν είναι απαραίτητο να καταστρέψει τα πάντα στό πέρασμα από το παλιό στο νέο. Άλλωστε η ανάδυση της Αλήθειας ξεκινάει από την στιγμή που θα μπορέσεις να αποδεχθείς πλήρως αυτό που είσαι, χρήσιμο και άχρηστο, να πατήσεις σε αυτή την αποδοχή και να δημιουργήσεις ξανά και ξανά αυτό που χρειάζεται, το ωφέλιμο. Εκεί στην έννοια του ωφέλιμου συνυπάρχει το εγώ με το εμείς. Εκεί ξεκινάει η κοινωνική συνείδηση η οποία μπορεί να φέρει επιθυμητές αλλαγές στις ζωές των ανθρώπων και στην κοινωνία μας.
